Dé doorgangsweg naar het centrum

Er niet veel meer over van de rijke geschiedenis van de Spuiweg. Vroeger was het dé doorgangsweg naar het centrum van de stad. Heel vroeger, eeuwen geleden, lag de Spuiweg voor de stadsmuren die langs de Spuihaven stonden. De Spuiweg liep over in de Krispijnseweg die toen ook Spuiweg heette en er waren veel buitenverblijven op het langgerekte vlakke grondgebied in de richting van waar nu Wielwijk en Crabbehof is. Een bekend buitenverblijf aan de Spuiweg was Kilwijk, een prachtig huis met een heuse theekoepel. Het huis werd in 1869 onteigend en gesloopt omdat het precies op de plek stond waar de spoorlijn over moest lopen.

Landgoed Kilwijk voordat het werd gesloopt om plaats de maken voor de spoorlijn. @ Regionaal Archief Dordrecht

Molen De Hoop en De Oranjeboom

Er stond ook een molen die De Hoop heette. Hofje De Hoop, dat vier huisjes telde is naar die oude molen vernoemd. Korenmolen De Hoop en later De Oranjeboom stond op de hoek van de Singel met de Spuiweg, aan de westelijke kant en de eerste steen van die molen werd gelegd in 1761.
Het hele 'buitenstadse' gebied rondom de Spuiweg was bekend tot ver buiten Dordrecht omdat er, naast tuinderijen en blekerijen, ook veel herbergen en uitspanningen waren. Een bekende was Uitspanning Krispijn op de hoek van de Brouwersdijk en de Krispijnseweg, die toen nog Spuiweg heette.

Gezicht op korenmolen de Oranjeboom en de bebouwing ernaast aan de Spuiweg met op de achtergrond de wipwatermolen van de Watermolenweide omsteeks 1850. @ Reionaal Archief Dordrecht

Voor rijke mensen

Op de Singel, tussen de Spuiweg en de Hoogt was rond 1730 ook een herberg gevestigd. Het was een enorm complex en heette Prinsenhof. En verder was er De Witte Leeuw, waar nu de Draai is en zo kunnen we nog wel even doorgaan. Het waren vooral gelegenheden die door rijke mensen werden bezocht.

De aanleg van de spoorlijn in 1871 deelde de Spuiweg in tweeën. Het stuk naar het centrum bleef Spuiweg heten, maar het deel ervoor heette vanaf dat moment Krispijnseweg. Rond 1900 verrees daar een hele wijk met nieuwbouwwoningen.

Het gloednieuwe station van Dordrecht in 1872 met op de achtergrond molen De Oranjeboom.

Over de wijk

De Spuiweg zoals we die nu kennen loopt van de Burgemeester de Raadtsingel naar de Spuiboulevard. Het gebied heet volgens de kaart al Binnenstad. De komst van de Krispijntunnel in 1937 heeft de verkeersstroom op de Spuiweg voorgoed veranderd. Tot ver in de jaren 70 waren er op de Spuiweg veel winkels gevestigd en kwamen mensen ook echt naar de Spuiweg toe om te winkelen. Je had bijvoorbeeld de firma Van Gent, kantoorhandel Plancken & Zn., Van 't Hof huishoudelijke artikelen, de melkwinkel van de DMI, Vishandel Van Ouborg, schildersbedrijf Meijers, Lagarde schoenen, wijnhandel De Druiventros, tabakwinkel Porsius, paardenslagerij Spaans, kolenhandel Van Andel, fotowinkel Verboom, kunst- en lijstenhandel Bakker, bloemenwinkel Sigtermans, bruidsmode Sonja, de Ozon, frituur d'Anvers, verfwinkel Sterk, café Malefason, stoffenhuis Spoelstra, (nu nog stoffenwinkel SMS), De Jonge vakkleding, juwelier Sengers en Frans Ter Meulen, banketbakkerij van Eldik, kapsalon Van Pelt, modewinkel Herngreen en ja, we vergeten nog heel veel winkels. Maar alleen al kleine deze opsomming laat zien hoe levendig deze toegang tot de binnenstad vroeger was.

De Spuiweg in 1970. @ Regionaal Archief Dordrecht

Meer over een stuk van de Spuiweg en directe omgeving

Over tot de orde van de dag en dat doen we door een stuk Spuiweg in kaart te brengen met de directe omgeving. Het is altijd leuk om even te kijken hoe het nou zit met de opbouw in cijfers van een stukje buurt in Dordt. De cijfers die we gaan noemen gaan, behalve over Spuiweg 116 tot en met 186, ook over een stukje Burgemeester de Raadtsingel, Dubbeldamseweg Noord , Jan Schoutenstraat, Latourpad, Singel, Stationsplein en Stationsweg.

De bouw van de Krispijntunnel die in 1937 wordt geopend. @ Regionaal Archief Dordrecht

Wat we weten

In het gebiedje dat we hierboven noemen woonden vorig jaar 470 mensen in 245 huishoudens. Er zijn 281 woningen in het gebied, waarvan 58% koopwoningen en de rest huur. Zo'n 17% van de huizen is onbewoond.

De gemiddelde WOZ-waarde van de woningen is 223.000 euro en dat is een stuk meer dan vorig jaar, want toen bedroeg het 214.000 euro.

Kijken we naar het gemiddelde inkomen per inwoner van het gebied dan komen we uit op 33.800 euro. Ter vergelijking: in de binnenstad is het gemiddelde inkomen per inwoner 31.900 euro. Het laagste is het Beverwijcksplein en omgeving met 25.500 euro en het hoogste is de Wijnstraat en omgeving met 38.100 euro.

Wat we weten over de mensen

Iets meer dan de helft van de mensen uit 'ons' gebied van het genoemde stukje Spuiweg en omgeving is ongehuwd, namelijk 51,6%. Er zijn 150 mensen gehuwd (31,6%) en 11,6% is gescheiden terwijl 5,3% is verweduwd.

Opvallend is dat de grootste leeftijdsgroep in het gebied even groot is, namelijk die van 25-45 jaar en 45-65 jaar, iedere groep bestaat uit precies 125 personen. Gevolgd door 95 inwoners van 65 jaar of ouder.
De verdeling tussen het aantal mannen en vrouwen is ongeveer gelijk: 49,5% vrouwen en 50,5% mannen.

Maar waar komt nou die naam Spuiweg vandaan?

Eigenlijk is dat niet moeilijk voor te stellen. Een spui-sluis werd vaak ingezet om het peil van de binnenwateren van een stad te regelen. Het spoelde het water van de haven of de gracht door. Bij gebrek aan riolering, spoelde het water van de wc's van de huizen aan bijvoorbeeld de Voorstraathaven rechtstreeks het oppervlaktewater in.
Water uit de Voorstraathaven 'spuide' via de Belgracht, dat is de straat naast de Grote Spuistraat (nu kun je daar lopen), de Spuihaven in. Die lag dan weer aan het einde van de binnenstad. Je kunt je voorstellen dat de Dordtse binnenwateren toen niet al te fris waren.
Dordtenaren mopperen vaak wat er allemaal is verdwenen en afgebroken, maar alleen al vanuit hygiënisch oogpunt is er ook veel ten goede gekeerd. Er zijn jaren geweest dat die vooruitgang de Spuiweg geen windeieren heeft gelegd.

Voorstraatshaven met Spuisteiger en uitgang Spui (Belgracht). @ Regionaal Archief Dordrecht