Deel 6

Wat vooraf ging

De moord op de 27-jarige Alida de Jong is nog niet opgelost. Het houdt de bewoners en winkeliers in de binnenstad van Dordrecht volop bezig, vooral nu blijkt dat de vrouw om het leven is gekomen met een broodmes uit het huis van juffrouw Kuiper.

Het is half zes als de eerste vogels beginnen te fluiten en een streepje daglicht zichtbaar wordt aan de horizon. Vanuit haar bed ziet Sientje hoe de natuur zich opmaakt voor de nieuwe dag. Er waren momenten dat ze hiervan genoot, maar dat lijkt lang geleden. Naast haar is het bed leeg. Barend moet al een tijd geleden zijn opgestaan, waarschijnlijk toen zij toch even was ingedut. Ze weet dat hij om half zes nog niet uit bed hoeft, klokslag zes uur staan ze altijd op, maar ook dat lijkt lange tijd geleden. Tegenwoordig is Barend soms al helemaal aangekleed en akelig vrolijk, de andere keer wil hij zich knorrend nog een keer omdraaien en bromt hij dat zij zelf maar voor het ontbijt voor de burgemeester moet zorgen. Wat onzin is, want daar zorgt kokkie Clara voor.
Sientje is blij dat ze de overgordijnen heeft opengelaten toen ze naar bed ging. Ze staart naar de boomtoppen die als nog donkere schaduwen heen en weer wiegen.

Damiatebrug in de jaren 30. @ Regionaal Archief Dordrecht

Het lijkt een mensenleven geleden dat ze trouwde met Barend. Zij was een jong meisje uit een vrolijk gezin met vier dochters en hij was een knappe jongen uit een gezin met nog een broer en een zus, maar waar de familieleden niet zo hecht en onbezorgd met elkaar omgingen. Misschien was die vrolijke boel bij haar thuis voor hem een reden haar te kiezen als verloofde. Het zou kunnen dat het hem destijds meer ging om het gezellige familieleven in haar ouderlijk huis dan om haar persoonlijk.
Hij was een jongen die zich moeilijk kon uiten. In hun verkeringstijd vond zij dat een interessante eigenschap, zo'n jongen die niet veel sprak en zwijgzaam was als het over zijn zielenroerselen ging. Ze kon er haar zorgzaamheid helemaal op loslaten en deed zoals veel meisjes en vrouwen doen: ze begon hem te bewerken omdat ze wilde dat hij net zo in het leven stond als zij. In hun huwelijk ging ze daarmee door. Ze had niet in de gaten dat ze Barend smoorde met haar gedrag dat ook wel een beetje op gedram begon te lijken. De dominee had eens tegen haar gezegd dat een echtgenoot een echtgenoot was en geen machine die bijgesteld moest worden totdat alles werkte zoals zij dat wilde. Ze zou er alleen maar het tegenovergestelde mee bereiken.
Ze had op dat moment gezwegen, ze wist dat de dominee gelijk had. Barend zocht al in hun verkeringstijd andere vrouwen op, waarschijnlijk om onder de beklemming van haar, zijn verloofde en later zijn vrouw, uit te komen. Vanwege de schande wilde ze niet met hem breken, maar toen ze ontdekte dat Barend er regelmatig een verhouding op na hield, waren haar liefde en haar humeur bekoeld en bestond hun huwelijk enkel op papier en voor de buitenwereld. Tot haar verdriet bleven ze kinderloos.

Ze kwamen samen te werken als dienstbode en huisknecht in het grote burgemeestershuis. Sientje was daar altijd dankbaar voor geweest, zo kon ze een oogje houden op het doen en laten van haar man. Maar je de klok rond bezighouden met controleren viel niet mee. Hij had ook recht op zijn wandelingetjes, koorrepetities, de mannenvereniging. Allemaal zaken waarvoor zij hem de deur uit moest laten gaan en hij hoogstwaarschijnlijk opgelucht bij een andere vrouw aan de keukentafel ging zitten. Ze wist het zeker want ze was van mening dat vrouwen zoiets aanvoelen.
Vanmorgen ook weer. Wie weet hoe lang hij al op was, misschien was hij al uren weg? Een traan gleed langs over haar wang langs haar oor en op het kussen. Ze wilde weten met wie hij nu weer aan de rol was. Vanavond zou ze wakker blijven en hem achterna gaan als hij weg ging. Zuchtend stond ze op.

Ze zag dat er nog iemand over de Merwekade liep en haar hart bonsde in haar keel

Toen Sientje de keukendeur van het burgemeestershuis binnenkwam, was Clara al bezig met de thee. Iedereen in het huis kreeg 's morgens een kopje thee en een beschuitje met boter op de kamer. Het ontbijt werd beneden in de eetkamer geserveerd. De altijd vrolijke Clara smeerde samen met Sientje de beschuiten. 'Vooruit Sien, als jij meehelpt met thee in de potjes doen, dan help ik jou straks met bedden afhalen als ik het soepvlees heb opgezet. Dan doen we daarna een lekker bakkie, wat jij?'
Sientje zei niets. Ze had verwacht Barend beneden aan te treffen maar hij was er kennelijk nog niet.
'Is Barend al binnen geweest?' vroeg ze.
Clara lachte. 'Nou moe, moet je dat aan mij vragen? De dag is net begonnen, jij zal toch wel beter weten waar hij is dan ik.'

Toen Clara en Sientje uit de eetkamer kwamen, zat Barend aan de keukentafel schoenen te poetsen. 'Ha, daar is de grote afwezige,' lachte Clara. 'Je eigen vrouw wist vanmorgen vroeg al niet waar je was.'
Barend lachte mee. 'Ik was heel vroeg wakker en heb eerst het schuurtje een beetje opgeruimd. Ik snap niet waar jullie je zo druk over maken.'
Sientje keek naar haar man en vertrouwde het niet.

Schrijversstraat jaren 20. @ Regionaal Archief Dordrecht

Die avond dwong Sientje zichzelf wakker te blijven. Zo rond middernacht stond Barend zachtjes op. Toen Sientje het bed voelde bewegen, luisterde ze met gesloten ogen naar wat er gebeurde. Ze hoorde hoe haar man zich aankleedde en zachtjes de slaapkamer verliet. Beverig kleedde ze zich ook aan.
Even later liep ze op straat en volgde Barend op veilige afstand. Hij liep de Kuipershaven af, de Schrijversstraat door en de Wijnstraat in. Ze hield haar pas in om hem niet te dicht te naderen. Hij liep langs het huis van juffrouw Kuiper, langs het huis van de dominee, de bakkerswinkel, de winkel van Willem Verschoor. Zijn stappen werden doelbewuster en sneller. Sientje moest er flink de pas in zetten om hem bij te houden.

Merwekade bij nacht in de jaren 20. @ Regionaal Archief Dordrecht

Aan de rand van de stad zag ze de Beneden Merwede glinsteren in het maanlicht. Op de Merwekade stopte Barend, keek even uit over de rivier en keek toen om zich heen. Sientje drukte zich tegen de huizen aan waar het aardedonker was en niemand haar kon opmerken. Verdriet golfde omhoog en benam haar bijna de adem. Dat je zoveel jaren getrouwd bent en nu achter je man aan moet jagen om te kijken wat hij uitspookt is toch wel verschrikkelijk, dacht ze. In het holst van de nacht nog wel. Als ik dat vroeger had geweten, was ik nooit met hem getrouwd. Dan had mijn leven er vandaag de dag vast heel anders uit gezien; fijner en onbezorgder. Ze zag dat er nog iemand over de Merwekade liep en haar hart bonsde in haar keel.
In het donker kon Sientje niet zien wie er vanaf de andere kant op Barend af kwam lopen. Ze zag enkel het silhouet van een vrouw. De panden van de japon van de vrouw waaiden een beetje op in de wind. Sientje zag dat de ontmoeting allerhartelijkst was. Barend gaf haar een kus op iedere wang en samen gingen ze op een bankje zitten. Het vrijersbankje. Het bankje waarnaast Alida de Jong vermoord was gevonden.

Deel 7 van Wie vermoordde Alida op de Merwekade? kun je lezen vanaf zondag 19 mei.